به طور معمول در فنون تدریس حداقل سه ویژگی برشمرده می‌شود:

  1. وجود تعامل بین مدرس و یادگیرنده (نه یک جریان یک طرفه که مدرس مثل ضبط صویت مباحث را تکرار کند)
  2. وجود اهداف از قبل تعیین شده (که مدرس بداند به چه هدفی این فعالیت‌ها را انجام دهد)
  3. ایجاد فرصت مناسب و آسان برای یادگیری. (تا یادگیرنده بتواند به آسان‌ترین روش ممکن موضوع را فرا بگیرد)

پس با همین تعریف ساده متوجه یک موضوع بسیار مهم می‌شویم:

متاسفانه بسیاری از مدرسان اصلاً تدریس انجام می‌دهند و فعالیت‌هایی پراکنده و یک جانبه در آموزش را پیش گرفته‌اند!

کافییست یک نگاه مختصری به دوران تحصیل خود در مدرسه و دانشگاه داشته باشیم و ببینم که واقعاً کدامیک از مدرسان این سه ویژگی را داشتند؟

  • کدامیک تعامل برایشان اهمیت زیادی داشت
  •  کدامیک رفتارهایشان بر اساس هدف از قبل تعیین شده بود
  • و کدامیک فرصت یادگیری را آسان و دلچسب کردند؟

احتمالاً تعداد بسیار بسیار کمی را به ذهن خواهیم آورد.

 

مهارت‌های ضروری مدرسان

فن‌بیان، سخنرانی، ارتباط موثر و مذاکره بسیار مهم هستند و همانطور که قبلاً نیز اشاره کردم، شاید هر فردی که در اجتماع زندگی می‌کند (یعنی همه افراد!) نیاز است که از حداقل‌هایی از آنها بهره‌مند باشند

اما به اعتقاد من،  مدرسان حرفه‌ای، معلمان ارجمند و اساتید باید از همه این فنون (و چندین فن دیگر) به صورت کامل – و نه حداقلی – برخوردار باشند.

 

روش تدریس چه چیزی نیست؟

حال با توجه به مطالب گفته شده می توان به سادگی گفت که روش تدریس چه چیزی نیست

الان می‌دانیم که:

روش تدریس صرفاً انتقال اطلاعات نیست و جنبه تسهیل شرایط یادگیری و تعامل در آن بسیار پررنگ است.

یک مدرس بخشی از آموزش یا تربیت گروهی از انسان‌ها را بر عهده دارد و از همین رو نیاز است که در بین انسان‌های دیگر واقعاً بهترین باشد و توانمندی‌های خاصی را داشته باشد.

 

معرفی چند روش تدریس

به صورت کلی یک مدرس – دانسته یا ندانسته – روشی برای تدریس خود دارد. در هر روش تدریسی شناخت مخاطبان، نوع رفتار با آنها، روش انتقال مطلب، هوش‌های (احساس‌ها و بخش‌های مختلف مغز) درگیر شده و… همه و همه متفاوت خواهند بود و تأثیر روش‌های آموزشی صحیح بسیار فراتر از تصور اغلب افراد است.

 

همانطور که ذکر شد روش‌های تدریس مختلفی وجود دارد که در این بخش از نوشته قصد داریم به معرفی آن بپردازیم.

به صورت کلی روش‌ها و فنون تدریس را به چهار بخش کلی تقسیم می‌کنند:

  1. روش‌های تدریس بر اساس  انتقال مستقیم اطلاعات و آموزش‌ها
  2. روش‌های تدریس و آموزش بر اساس تعامل
  3. روش‌های تدریس مسأله محور
  4. روش‌های تدریس و آموزش انفرادی

 

فنون تدریس (پداگوژی)

پس از گدراندن این دوره شخص باید بتواند از عهده تهیه و تنظیم برنامه آموزشی ، طرح درس ، اجرای آموزش و آزمون و ارزشیابی از فرآیندهای آموزشی و اصلاح رویه های مربوط به آن برآید.